Ustawa wprowadza nowe definicje oraz wskazuje zasady dokonywania klasyfikacji odpadów i postępowania z nimi. Są nimi: zapobieganie, przygotowywanie do ponownego użycia, recykling lub inne metody odzysku (np. odzysk energii) i unieszkodliwianie. Nowe prawo, w porównaniu do dotychczasowych przepisów, kładzie duży nacisk na zapobieganie powstawaniu odpadów oraz na ponowne ich użycie i recykling.
Unormowania zawarte w ustawie wprowadzają postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE oraz szereg innych przepisów unijnych z zakresu gospodarki odpadami - m.in. dotyczących składowania odpadów, termicznego przekształcania odpadów, stosowania komunalnych osadów ściekowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, opakowań, baterii i akumulatorów oraz pojazdów wycofanych z eksploatacji. Nowe przepisy zastąpią obowiązującą od października 2001 roku ustawę o odpadach. Nowelizacja precyzuje ogólne zasady gospodarki odpadami. W przypadku np. odpadów komunalnych, osadów ściekowych, odpadów medycznych czy weterynaryjnych, zawiera szczegółowe wymagania co do ich przetwarzania termicznego czy składowania.